In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties werkt NEN aan de vernieuwing van het stelsel Energieprestatie Gebouwen en de daarbij behorende bepalingsmethode. Het doel is om te komen tot een stelsel voor een eenvoudige, transparante bepalingsmethode die bruikbaar is in het kader van de bouwregelgeving.
De uitvoering van de herziening van het stelsel ligt in handen van een Programmaraad en een projectgroep. De Programmaraad heeft als taak samen te werken aan draagvlak voor de vernieuwing en stuurt de projectgroep aan die de nationale bepalingsmethode ontwikkelt.
CO2-reductie
‘Het SER Energieakkoord en het nieuwe kabinet vragen om een robuuste aanpak van de energieprestatie van de gebouwde omgeving. Woningen en utiliteitsbouw zijn hierin essentieel. De nieuwe bepalingsmethode voor de energieprestatie van gebouwen is taakstellend om consensus te bereiken binnen de vele partijen. Overheid, bedrijfsleven en consumenten zullen de vereiste CO2-reductie moeten waarmaken. Acceptatie, transparantie, snelheid en een veréénvoudigde methodiek zijn de kernwaarden’, aldus Gerrit J. van Tongeren, voorzitter Programmaraad.
Harm Valk, voorzitter van de projectgroep geeft zijn visie op de herziening: ‘Een nieuwe bepalingsmethode voor de energieprestatie van gebouwen is een flinke klus. Het is complexe materie en veel partijen werken in de dagelijkse praktijk direct of indirect met de uitkomsten: een energieprestatieberekening of Energielabel. De methode zal ook een belangrijke rol krijgen bij nieuwe eisen en spelregels van de overheid. Die zijn nodig om de energietransitie in de gebouwde omgeving vorm te geven. In de Projectgroep zijn veel stakeholders vertegenwoordigd, meer dan ooit het geval was bij normalisatie op dit onderwerp. Dat is een goede zaak, maar elke partij heeft vanzelfsprekend een eigen visie en belang. De kunst is iedereen aan bod te laten komen en toch flinke stappen vooruit te maken. Een positief-constructieve sfeer onderling helpt om dat te realiseren. Dat is voor mij als voorzitter een mooie uitdaging, daarbij ondersteund door het team van NEN.’
Nieuwe bepalingsmethode
De nationale bepalingsmethode wordt vastgelegd in NTA 8800(Nederlandse Technische Afspraak). Het ministerie van BZK heeft een aantal randvoorwaarden gesteld. De methode moet bijvoorbeeld voldoen aan de Europese richtlijn Energieprestatie Gebouwen (EPBD). Daarnaast moet de methode aansluiten bij de behoefte en beleving van de consument.
De nieuwe bepalingsmethode is van toepassing op zowel nieuwbouw als bestaande bouw en op zowel woningen als utiliteit. Een wijziging ten opzichte van de huidige methoden is de overstap naar een zuiver fysische indicator, namelijk kWh per m2 per jaar.
Met behulp van NTA 8800 moeten de grootheden worden berekend waarmee kan worden vastgesteld of aan de eisen wordt voldaan. Eisen met betrekking tot de energieprestatie van gebouwen worden rechtstreeks opgenomen in wet- en regelgeving of instrumenten van de overheid.
Woningen en utiliteitsbouw essentieel
NTA 8800 is primair bedoeld voor het op een eenduidige wijze bepalen van de energieprestatie van gebouwen voor onder andere toetsing van gebouwen aan publiekrechtelijke eisen en de duiding van de energieprestatie voor bijvoorbeeld energielabels. De methode moet daarom toetsbaar en handhaafbaar zijn. In de bepalingsmethode worden vaste waarden opgenomen voor klimaatgegevens en gebruik van gebouwen. Deze waarden worden zo veel mogelijk gerelateerd aan de praktijk en zijn realistisch en representatief voor gemiddelde Nederlandse omstandigheden.
Marktbetrokkenheid
In de Programmaraad en projectgroep zijn partijen vanuit verschillende branches vertegenwoordigd. In de Programmaraad zitten de volgende partijen: Aedes vereniging van woningcorporaties, BNA, Bouwend Nederland, Energie-Nederland, FME-CWM, IVBN, KvINL, NVDE, NVTB, Neprom, NLingenieurs, Stichting VACpunt Wonen, Uneto-VNI, VNG en Woonbond. ‘Dat is een goede zaak, maar elke partij heeft vanzelfsprekend een eigen visie en belang. De kunst is iedereen aan bod te laten komen en toch flinke stappen vooruit te maken. Een positief-constructieve sfeer onderling helpt om dat te realiseren. Dat is voor mij als voorzitter een mooie uitdaging, daarbij ondersteund door het team van NEN’, aldus Valk.
Stand van zaken
Om input te kunnen leveren voor NTA 8800 zijn er drie analyses uitgevoerd:
- De effecten van de nieuwe Europese normen op het gebied van Energieprestatie Gebouwen.
- De beschrijving van beleidsfactoren (los van de bepalingsmethode).
- De mogelijke detailniveaus (invoergegevens) in de bepalingsmethode.
De resultaten van de analyses zijn besproken in de Programmaraad en projectgroep. Op basis hiervan zijn uitgangspunten vastgelegd en heeft de projectgroep een start gemaakt met het inhoudelijk vormgeven van NTA 8800.
Belangrijkste kenmerken
De belangrijkste kenmerken van de nieuwe bepalingsmethode:
- De NTA heeft als basis een gedetailleerde methode van berekenen van de energieprestatie. Hiervan wordt een vereenvoudigde manier van berekenen van het energielabel voor particuliere woningen afgeleid (vergelijkbaar met het huidige Vereenvoudigd Energielabel).
- De gedetailleerde methode is de basis voor de overheid om eisen en beleidsbeslissingen op te baseren.
- De nieuwe bepalingsmethode is primair gericht op het toetsen aan wettelijke eisen en de duiding van de energieprestatie voor bijvoorbeeld energielabels; deze benadert de werkelijkheid zo goed mogelijk, maar wordt geen voorspeller van het energiegebruik in individuele situaties.
- Wanneer gedetailleerde informatie niet beschikbaar is, kan er gebruik worden gemaakt van forfaitaire waarden. Er wordt vastgelegd in welke situaties er met forfaitaire waarden mag worden gerekend.
- Beleidsaspecten worden niet in NTA 8800 opgenomen maar worden vastgesteld door de overheid.
- De inhoudsopgave van NTA 8800 is gebaseerd op de Europese EPBD-normen en wordt waar nodig aangevuld met informatie uit NEN 7120 en NEN 7125 (gebiedsmaatregelen).
- In samenspraak met RVO en softwareleveranciers wordt gekeken hoe tegelijkertijd met de ontwikkeling van de bepalingsmethode ook een rekenkern/validatietool kan worden ontwikkeld.
Het streven is om zo snel mogelijk een eerste versie van de NTA gereed te hebben, op basis waarvan er een kostenoptimaliteitsstudie kan worden uitgevoerd in het kader van de BENG-eisen.
Valk vertelt over de uitdagingen van dit project: ‘De valkuil? Te veel inzoomen op details die nog geen urgentie hebben. Juist omdat we aan tafel zitten met allemaal deskundigen die wisselende ervaringen hebben met het huidige stelsel, is dat echt een aandachtspunt.’
Meer informatie
Voor informatie zie www.nen.nl/epg of neem contact op met de NEN Programmamanager Energieprestatie Gebouwen, Mirjam van der Gugten, telefoon 015 2 690 247 of e-mail bi@nen.nl.
Over Gerrit J. van Tongeren
Gerrit van Tongeren is voorzitter van de Programmaraad stelsel Energieprestatie Gebouwen. Daarnaast is hij is mede ondertekenaar van het SER Energieakkoord. Hij is in nauwe samenwerking met NEN betrokken geweest bij de opzet van de Programmaraad Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen (PGS). Van deze Programmaraad is hij jarenlang voorzitter geweest. Daarnaast is hij voorzitter van de NEN commissie die het Better Biomass certificatieschema beheert, waarmee de duurzaamheid van biomassa kan worden aangetoond.
Over Harm Valk
ir. H.J.J. (Harm) Valk is partner bij de Nieman Groep, een ingenieursbureau voor de bouw- en vastgoedsector. Als senior-adviseur Energie en Duurzaamheid is hij betrokken bij een breed scala aan adviestrajecten, veelal op het snijpunt van de bouw- en installatietechniek.
Naast zijn werk bij Nieman is hij voorzitter van de projectgroep NTA 8800 en de norm(sub)commissie Energieprestatie van Gebouwen en lid van de normcommissie Klimaatbeheersing in gebouwen en de Kerncommissie Klimaatbeheersing in gebouwen van NEN. Tevens is hij lid van diverse andere werk- en begeleidingsgroepen in het vakgebied.
Harm Valk publiceert regelmatig over actuele bouwkundige onderwerpen en verzorgt lezingen en cursussen. Zijn visie deelt hij met vakgenoten via blogs in o.a. Cobouw en Duurzaam Gebouwd en via @HarmVtweet.
